TYT nedir?

TYT, yani Temel Yeterlilik Testi, Türkiye’de üniversiteye girişin ilk aşamasını oluşturan bir sınavdır. Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sistemi içinde yer alan ve Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından düzenlenen bu sınav, adayların Türkçe ve temel matematik becerilerinin yanı sıra sosyal ve fen bilimleri temel alanlarındaki bilgi düzeylerini ölçer. TYT nedir? genel olarak lise düzeyindeki bilgileri kapsar ve tüm üniversite adaylarının girmesi gereken bir sınavdır.

TYT, toplamda 120 sorudan oluşur ve bu sorular Türkçe, temel matematik, sosyal bilimler (Coğrafya, Tarih, Felsefe Grubu, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi) ve fen bilimleri (Fizik, Kimya, Biyoloji) alanlarını kapsar. Sınavın süresi, adaylara tüm soruları cevaplamaları için 165 dakika (2 saat 45 dakika) olarak belirlenmiştir. TYT’de elde edilen puan, öğrencilerin YKS’nin ikinci aşaması olan Alan Yeterlilik Testleri’ne (AYT) ve Yabancı Dil Testi’ne (YDT) girmeye hak kazanıp kazanamayacaklarını ve tercih edebilecekleri program türlerini belirler. Bu nedenle, TYT üniversiteye giriş sürecinde kritik bir öneme sahiptir ve adayların üniversite eğitimi almak istedikleri alana göre stratejik bir yaklaşım sergilemeleri gerekmektedir.

TYT’de hangi dersler var?

TYT’de dört tane test yer alır:

Türkçe
Sosyal Bilimler
Temel Matematik
Fen Bilimleri

TYT puanı ne için kullanılır?

TYT puanı aşağıdaki amaçlar için kullanılır:

İki yıllık ön lisans programlarına yerleştirmede kullanılır.
Bazı dört yıllık lisans programlarında taban puan olarak kullanılır.
AYT puanı ile birlikte hesaplanan YKS puanının oluşmasında rol oynar (Ancak tüm AYT puan türleri TYT puanı ile birlikte kullanılmaz).

TYT’ye kimler girer?

Yükseköğretime yerleşmeyi hedefleyen tüm lise öğrencileri TYT’ye girmek zorundadır.

Sınav Ne Zaman Yapılacak?

2024 YKS sınavı 8-9 Haziran 2024 tarihlerinde yapılacaktır.

8 Haziran 2024 Cumartesi günü Temel Yeterlilik Testi (TYT) uygulanacaktır.
9 Haziran 2024 Pazar günü ise Alan Yeterlilik Testi (AYT) ve Yabancı Dil Testi (YDT) uygulanacaktır.

TYT Sınavının YKS Puanına Etkisi Nedir?

TYT sınavının genel sınava, yani YKS puanına olan etkisi %40’tır.

TYT puanı, AYT puanı ile birlikte YKS puanını oluşturmak için kullanılır. YKS puanı, öğrencilerin hangi bölümlere yerleşebileceğini belirler.

TYT puanı, AYT puanı ile birlikte aşağıdaki şekilde YKS puanını oluşturur:

YKS Puanı = (TYT Puanı x 0.4) + (AYT Puanı x 0.6)

Örnek:

TYT puanı: 200
AYT puanı: 150
YKS Puanı = (200 x 0.4) + (150 x 0.6) = 160

Görüldüğü gibi TYT puanı, YKS puanında önemli bir rol oynar. TYT’de iyi bir puan almak, genel sınava da iyi bir başlangıç yapmanızı sağlar.

TYT puanının hangi AYT puan türleri ile kullanılacağı:

Sözel (SÖZ)
Eşit Ağırlık (EA)
Sayısal (SAY)

TYT puanının hangi AYT puan türleri ile kullanılmayacağı:

Yabancı Dil (YDT)
Alan Yeterlilik Testi – Yabancı Dil (AYT-YDL)

TYT Puanımın Hesaplanabilmesi için Kaç NET Yapmam Gerekiyor?

TYT puanınızın hesaplanabilmesi için herhangi bir testten en az 0.5 net yapmanız gerekiyor. Yani, Türkçe veya Temel Matematik testlerinden en az birinden 0.5 net yapmanız şart.

Eğer her iki testten de 0 net yaparsanız, puanınız hesaplanmaz.

TYT’de kaç net yapmanız gerektiği, hangi bölüme yerleşmek istediğinize bağlıdır.

Ön lisans programlarına yerleşmek için: TYT’den en az 150 puan almanız gerekir. 150 puan almak için ortalama 35-40 net yapmanız yeterli olacaktır.
Lisans programlarına yerleşmek için: TYT’den en az 200 puan almanız gerekir. 200 puan almak için ortalama 50-60 net yapmanız gerekir.
Daha prestijli ve puanı yüksek olan lisans programlarına yerleşmek için: TYT’den en az 250-300 puan almanız gerekir. 250-300 puan almak için ortalama 70-80 net yapmanız gerekir.

TYT Sınavında Hangi Konular Çıkacak?

TYT sınavında aşağıdaki konulardan sorular çıkacaktır:

Türkçe:

Sözcükte Anlam
Cümlede Anlam
Paragraf Anlamı
Sözcük Bilgisi
Anlatım Bozukluğu
Noktalama İşaretleri
Yazım Kuralları
Sosyal Bilimler:

Tarih
Coğrafya
Felsefe Grubu (Mantık, Psikoloji, Sosyoloji, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi)

Temel Matematik:

Temel Kavramlar
Sayılar
Basit İşlemler
Oran, Orantı ve Yüzde
Denklem ve Eşitsizlikler
Üslü Sayılar
Köklü Sayılar
Çarpanlara Ayırma
Olasılık

Fen Bilimleri:

Biyoloji
Fizik
Kimya

Konu dağılımı ve soru sayıları:

Ders Soru Sayısı
Türkçe 40
Sosyal Bilimler 20
Temel Matematik 28
Fen Bilimleri 22

TYT’ye Kimler Başvuruda Bulunabilir?

TYT’ye aşağıdaki kişiler başvurabilir:

1. Lise Son Sınıf Öğrencileri:

Meslek liseleri, Anadolu liseleri, fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, açık öğretim liseleri ve özel liseler dahil olmak üzere tüm liselerin son sınıfında okuyan öğrenciler TYT’ye başvurabilir.
Okuldan ayrılmış olsalar bile, lise dengi bir programdan mezun olmayan son sınıf öğrencileri TYT’ye girebilir.

2. Lise Mezunları:

Önceki yıllarda liseden mezun olan ve daha önce TYT’ye girmemiş veya puanından memnun olmayan kişiler TYT’ye tekrar girebilir.
Ön lisans veya lisans programından mezun olanlar da TYT’ye girebilir.

3. Yurt Dışında Lise Eğitimi Alanlar:

Yurt dışında lise dengi bir programdan mezun olanlar, denklik belgesi aldıktan sonra TYT’ye başvurabilir.

4. Yabancı Uyruklu Adaylar:

Türkiye’de ikamet eden ve YÖK tarafından tanınan bir liseden mezun olan yabancı uyruklu adaylar TYT’ye başvurabilir.
TYT’ye başvurabilmek için:

ÖSYM’nin resmi web sitesinde bulunan başvuru formunu doldurmanız ve gerekli belgeleri yüklemeniz gerekir.
Başvuru ücreti ödemeniz gerekir.
Başvuru tarihlerini kaçırmamanız önemlidir.

TYT Kaç Soru Olarak Belirlenmiştir ve Temel Yeterlilik Testi Kaç Dakikadır?

TYT’de toplam 120 soru bulunmaktadır. Bu sorular aşağıdaki şekilde dağılmıştır:

Türkçe: 40 soru
Sosyal Bilimler: 20 soru (Tarih 5, Coğrafya 5, Felsefe 5, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi veya Ek Felsefe 5)
Temel Matematik: 40 soru
Fen Bilimleri: 20 soru (Fizik 7, Kimya 7, Biyoloji 6)
TYT sınav süresi 165 dakikadır. Bu süre her aday için eşittir ve sınav başladıktan sonra durdurulamaz.

TYT’de zaman yönetimi çok önemlidir. Her bir soruya ortalama 1.37 dakika ayırmanız gerekir.

TYT Puanına Etki Eden Testlerin Yüzde Oranları

Test Yüzde Oranı
Türkçe %40
Sosyal Bilimler %20
Temel Matematik %20
Fen Bilimleri %20

TYT puanı:

TYT puanı, AYT puanı ile birlikte YKS puanını oluşturmak için kullanılır.
YKS puanı, öğrencilerin hangi bölümlere yerleşebileceğini belirler.
TYT puanı, AYT puanı ile birlikte aşağıdaki şekilde YKS puanını oluşturur:
YKS Puanı = (TYT Puanı x 0.4) + (AYT Puanı x 0.6)

Örnek:

TYT puanı: 200
AYT puanı: 150
YKS Puanı = (200 x 0.4) + (150 x 0.6) = 160

Görüldüğü gibi TYT puanı, YKS puanında önemli bir rol oynar. TYT’de iyi bir puan almak, genel sınava da iyi bir başlangıç yapmanızı sağlar.

TYT puanı:

TYT puanı, her testin puanının, testin ağırlığıyla çarpılması ve toplanmasıyla hesaplanır.
TYT puanı hesaplama formülü:
TYT Puanı = (Türkçe Puanı x 0.4) + (Sosyal Bilimler Puanı x 0.2) + (Temel Matematik Puanı x 0.2) + (Fen Bilimleri Puanı x 0.2)

Örnek:

Türkçe Puanı: 150
Sosyal Bilimler Puanı: 100
Temel Matematik Puanı: 120
Fen Bilimleri Puanı: 110
TYT Puanı = (150 x 0.4) + (100 x 0.2) + (120 x 0.2) + (110 x 0.2) = 134

TYT puanında her testin eşit ağırlığı vardır.

TYT’de hangi testten daha fazla net yapmanız gerektiği, hangi bölüme yerleşmek istediğinize bağlıdır.

Ön lisans programlarına yerleşmek için: TYT’den en az 150 puan almanız gerekir. 150 puan almak için ortalama 35-40 net yapmanız yeterli olacaktır.
Lisans programlarına yerleşmek için: TYT’den en az 200 puan almanız gerekir. 200 puan almak için ortalama 50-60 net yapmanız gerekir.
Daha prestijli ve puanı yüksek olan lisans programlarına yerleşmek için: TYT’den en az 250-300 puan almanız gerekir. 250-300 puan almak için ortalama 70-80 net yapmanız gerekir.

TYT ile Alım Yapan Bölümler Nelerdir?

TYT ile alım yapan bölümler ön lisans programlarıdır. Önlisans programları 2 yıllık eğitim veren programlardır. TYT ile alım yapan ön lisans programlarının bir kısmı şunlardır:

Sağlık:

Acil Durum ve Afet Yönetimi
Ağız ve Diş Sağlığı
Anestezi
Ameliyathane Hizmetleri
Biyomedikal Cihaz Teknolojisi
Diş Protez Teknolojisi
Ebelik
Fizyoterapi
İlk ve Acil Yardım
Laboratuvar Teknolojisi
Ortopedik Protez ve Ortez Teknolojisi
Optisyenlik
Paramedik
Tıbbi Görüntüleme Teknikleri
Yaşlı Bakımı

Teknik:

Bilgisayar Teknolojisi
Elektrik-Elektronik Teknolojisi
Makine Teknolojisi
İnşaat Teknolojisi
Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Teknolojisi
Otomotiv Teknolojisi
Tekstil Teknolojisi
Meslek Yüksekokulları:

Adalet:
Bankacılık ve Sigortacılık
Büro Yönetimi ve Sekreterlik
Çocuk Gelişimi
Gastronomi ve Mutfak Sanatları
Halkla İlişkiler ve Tanıtım
İç Mimarlık ve Dekorasyon
Kuaförlük ve Güzellik Hizmetleri
Muhasebe ve Vergi Uygulamaları
Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri
Turizm İşletmeciliği
Bunların dışında TYT ile alım yapan daha birçok ön lisans programı mevcuttur.

Ön lisans programına yerleşmek için:

TYT’den en az 150 puan almanız gerekir.
Tercih yapacağınız programın taban puanını ve kontenjanını kontrol etmeniz gerekir.
Tercihlerinizi doğru bir şekilde yapmanız gerekir.

TYT Baraj Puanları Kaç?

2023 Yılı TYT Baraj Puanları:

Eşit Ağırlık: 150
Sözel: 150
Sayısal: 150
TYT baraj puanı, ön lisans programlarına yerleşmek için gereken minimum puandır. Baraj puanını alan veya aşan adaylar, tercih yapmaya hak kazanır. Baraj puanını geçemeyen adaylar ise ön lisans programlarına yerleşemezler.

2024 yılı TYT baraj puanları henüz ÖSYM tarafından açıklanmadı. ÖSYM, her yıl TYT baraj puanlarını yeniden belirler. 2024 yılı TYT baraj puanlarının 2023 yılı ile aynı olması bekleniyor.

TYT baraj puanını etkileyen faktörler şunlardır:

Sınava giren aday sayısı
Sınavın zorluk derecesi
Önlisans programlarına ayrılan kontenjan

TYT baraj puanını geçmek için:

TYT’ye iyi bir şekilde çalışmanız ve en az 150 puan almanız gerekir.
Sınavda zaman yönetimi yapmanız ve tüm soruları çözmeye çalışmanız gerekir.
Kolay soruları hızlı bir şekilde çözerek zamandan tasarruf etmeniz gerekir.
Zorlandığınız sorularda fazla zaman harcamamanız gerekir.

TYT Puanının Geçerlilik Süresi Kaç Yıl?

TYT puanının geçerlilik süresi 2 yıldır. Yani 2023 yılında TYT’ye giren bir aday, 2024 ve 2025 yıllarında da TYT puanını kullanarak ön lisans programlarına tercih yapabilir.

Ancak bu kuralın bir istisnası vardır. TYT puanının 2 yıl boyunca geçerli olabilmesi için adayın TYT’den en az 200 puan almış olması gerekir. 200 puandan az alan adayların TYT puanı sadece sınavın girildiği yıl geçerlidir.

Örnek:

Bir aday 2023 yılında TYT’ye girdi ve 220 puan aldı. Bu aday, 2024 ve 2025 yıllarında da 220 puanını kullanarak ön lisans programlarına tercih yapabilir.
Bir aday 2023 yılında TYT’ye girdi ve 180 puan aldı. Bu adayın TYT puanı sadece 2023 yılı için geçerlidir. 2024 ve 2025 yıllarında ön lisans programlarına tercih yapmak için tekrar TYT’ye girmesi gerekir.

TYT Puanı Nasıl Hesaplanıyor?

TYT puanı, her testin puanının, testin ağırlığıyla çarpılması ve toplanmasıyla hesaplanır. TYT puanı hesaplama formülü:

TYT Puanı = (Türkçe Puanı x 0.4) + (Sosyal Bilimler Puanı x 0.2) + (Temel Matematik Puanı x 0.2) + (Fen Bilimleri Puanı x 0.2)

Testlerin Ağırlıkları:

Türkçe: %40
Sosyal Bilimler: %20
Temel Matematik: %20
Fen Bilimleri: %20
Puan Hesaplama Örneği:

Türkçe Puanı: 150
Sosyal Bilimler Puanı: 100
Temel Matematik Puanı: 120
Fen Bilimleri Puanı: 110
TYT Puanı: (150 x 0.4) + (100 x 0.2) + (120 x 0.2) + (110 x 0.2) = 134

Ham Puan ve Yerleştirme Puanı:

TYT’de her testten 40 soru sorulur.
Doğru cevaplar 1 puan, yanlış cevaplar ise 0.25 puan eksiksizdir.
Ham puan: Doğru cevap sayısından yanlış cevap sayısının 4’te biri çıkarılarak hesaplanır.
Yerleştirme puanı: Ham puana, adayın lise türünden ve diploma notundan elde ettiği puanlar eklenerek hesaplanır.

TYT’ye Nasıl Çalışma Programı Hazırlamalıyız?

TYT’ye çalışma programı hazırlarken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

Hedefini Belirle: İlk olarak, hangi puanı almak istediğini ve hangi bölüme yerleşmek istediğini belirlemelisin. Hedefin ne kadar yüksek olursa, o kadar çok çalışman gerekir.
Zamanını Planla: Ne kadar zamanın olduğunu ve her gün ne kadar çalışabileceğini hesapla. Çalışma programını buna göre oluştur.
Derslere Ağırlık Ver: TYT’de Türkçe, Sosyal Bilimler, Temel Matematik ve Fen Bilimleri olmak üzere 4 test bulunur. Hangi testten daha fazla net yapman gerektiğini belirle ve o teste daha fazla zaman ayır.
Konuları Öğren: Her testteki her konuyu detaylı bir şekilde öğren. Konuyu tam olarak anlamadan test çözmeye başlama.
Test Çöz: Konuları öğrendikten sonra bol bol test çöz. Test çözmek, hem bilgilerini pekiştirmene hem de sınav formatına alışmana yardımcı olur.
Dinlenme ve Uyku: Çalışma programında dinlenme ve uyku için de zaman ayırmayı unutma. Yeterince dinlenmezsen ve uyku almazsan, verimli bir şekilde çalışamazsın.

TYT Çalışma Programı Önerisi:

Sabah: Türkçe veya Sosyal Bilimler dersi çalış.
Öğleden sonra: Temel Matematik veya Fen Bilimleri dersi çalış.
Akşam: Test çöz.

TYT Yaz Kampının Etkisi:

TYT yaz kampları, TYT’ye hazırlanan öğrenciler için faydalı olabilir. Yaz kamplarında öğrenciler:

Konuları uzmanlardan detaylı bir şekilde öğrenebilir.
Bol bol test çözebilir.
Sınav stresini yenmeyi öğrenebilir.
Motivasyonlarını artırabilir.
Ancak TYT yaz kamplarının tek başına yeterli olmadığını da unutmamak gerekir. Yaz kampına katılsan bile, evde de düzenli olarak çalışmaya devam etmelisin.

TYT’ye Hazırlık Rehberi

TYT’ye hazırlanırken:

Hedefini belirle: Hangi puanı almak istediğini ve hangi bölüme yerleşmek istediğini belirle.
Zamanını planla: Ne kadar zamanın olduğunu ve her gün ne kadar çalışabileceğini hesapla. Çalışma programını buna göre oluştur.
Derslere ağırlık ver: Hangi testten daha fazla net yapman gerektiğini belirle ve o teste daha fazla zaman ayır.
Konuları öğren: Her testteki her konuyu detaylı bir şekilde öğren. Konuyu tam olarak anlamadan test çözmeye başlama.
Test çöz: Konuları öğrendikten sonra bol bol test çöz. Test çözmek, hem bilgilerini pekiştirmene hem de sınav formatına alışmana yardımcı olur.
Dinlenme ve uyku: Çalışma programında dinlenme ve uyku için de zaman ayırmayı unutma. Yeterince dinlenmezsen ve uyku almazsan, verimli bir şekilde çalışamazsın.
TYT Yaz Kampı:

TYT yaz kampları, TYT’ye hazırlanan öğrenciler için faydalı olabilir. Yaz kamplarında öğrenciler:

Konuları uzmanlardan detaylı bir şekilde öğrenebilir.
Bol bol test çözebilir.
Sınav stresini yenmeyi öğrenebilir.
Motivasyonlarını artırabilir.
Ancak TYT yaz kamplarının tek başına yeterli olmadığını da unutmamak gerekir. Yaz kampına katılsan bile, evde de düzenli olarak çalışmaya devam etmelisin.

Ek Kaynaklar:

ÖSYM’nin resmi web sitesi: https://www.osym.gov.tr/
TYT puanı hesaplama araçları

Özel Ders İlanı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Öğretmenleri

Unutma:

Başarı disiplin ve çalışmayla gelir.
Kendine güven ve inan.
Hedeflerinden asla vazgeçme.
Sınava hazırlık sürecinde sana her zaman yardımcı olmaya hazırız. TYT’ye hazırlanan tüm öğrencilere başarılar dileriz!